Modder: 100% natuurlijk speelmateriaal op basis van zand en water. Goed voor de totale ontwikkeling van alle kinderen. Oké, is dat niet een beetje overdreven? Het goede nieuws is: nee, dat is helemaal niet zo overdreven.
In 2009 ontstond op een World Forum bijeenkomst het idee voor een internationale ModderDag (Mud Day). Waar in het dorre zand van Perth (Australië) weinig modder te vinden was en er een cultuur heerste van ‘niet vies willen worden’, was er in Nepal meer dan genoeg modder, maar hadden kinderen onvoldoende kleding om deze vies te kunnen maken. Dit leidde tot een kledinginzamelingsactie en groeide uit tot een jaarlijkse ModderDag, waar we sinds 2013 ook in Nederland aandacht aan besteden.
Waarom een ModderDag? Vrij buitenspelen in de natuur staat steeds meer onder druk. En dat is zorgelijk. Tal van studies hebben namelijk laten zien dat spelen in de natuur bijdraagt aan een gezonde ontwikkeling van kinderen. Kinderen knappen op van spelen in een groene omgeving: ze voelen zich na zo’n uurtje buiten in het groen rustiger en geconcentreerder1. Daarnaast ondersteunt buitenspelen in de natuur de motorische ontwikkeling van kinderen2. Dat is hard nodig: een recente studie toonde aan dat een kwart van de peuters slechter scoort op een scala van motorische vaardigheden dan de peuters van twee jaar geleden3. “Dat is de prijs die je betaalt als kinderen niet meer in bomen mogen klimmen”, was het commentaar van Matthieu Lenoir, hoogleraar Bewegingswetenschappen aan de Universiteit Gent.
In mijn eigen onderzoek zagen we dat een uitstapje naar een groen park heel ander speel- en taalgedrag opleverde dan tijdens het spelen op het schoolplein. In het park vonden kinderen allerlei materialen waarmee ze hun spel konden verrijken: takken, eikels, stenen, veertjes. Daarnaast gebruikten ze de hoogteverschillen in het park om boomstammetjes naar beneden te rollen en zo de zwaartekracht te verkennen. De natuur bood een omgeving die aanzette tot onderzoeken, vragen stellen en fantasiespel. Dat zagen we terug in het gedrag van kinderen: in vergelijking met het spelen op het schoolplein zagen we tijdens het spelen in het park speel-en taalgedrag dat rijker en meer gevarieerd was.
Zonder te overdrijven kunnen we dus stellen dat spelen in de natuur voor kinderen een noodzakelijke bijdrage levert aan hun mentale, fysieke én cognitieve ontwikkeling. Modder dus, als essentieel ingrediënt voor de totale ontwikkeling van alle kinderen.
Tekst: Jannette Prins, taalkundige en onderzoeker bij de Hogeschool Leiden en de Thomas More Hogeschool Rotterdam. Prins doet promotieonderzoek naar de invloed van de fysieke omgeving op het speel- en taalgedrag van peuters en kleuters.
* Ben jij al lid van de OGO Vereniging? Klik hier!
Referenties
1. Taylor, A. F., & Kuo, F. E. (2009). Children with attention deficits concentrate better after walk in the park. Journal of Attention Disorders, 12(5), 402–409.
2. Fjørtoft, I. (2004). Landscape as playscape: The effects of natural environments on children’s play and motor development. Children, Youth, and Environment, 14(2), 21–44.
3. UGent. (2021, 11 juni). 1 op 4 peuters hinkt achter op motorische ontwikkeling. www.ugent.be. https://www.ugent.be/ge/bsw/nl/actueel/nieuws/tragere-motorische-ontwikkeling-peuters