Deze week is het de Week van het Werkgeluk. Hoe gelukkig zijn leerkrachten eigenlijk?
Uit onderzoek blijkt dat het werkgeluk van leerkrachten onder druk staat en het burn-outpercentage al jaren stijgt (Sikkes, 2020). Dat komt onder andere doordat leerkrachten steeds minder worden beschouwd als autonome professionals en steeds meer onderdeel zijn geworden van een systeem. Zo is er op scholen in toenemende mate sprake van resultaatverantwoording, een internationale trend waarbij de overheid resultaten op afstand monitort. Dit om de resultaten van scholen te verbeteren door scholen verantwoordelijk te houden voor deze resultaten en hier consequenties aan te verbinden. Hierbij is de aanname dat resultaatverantwoording voor gezonde druk zorgt: het zou leerkrachten stimuleren hun onderwijspraktijk efficiënter in te richten en op die manier de leerprestaties van hun leerlingen te verhogen. Uit onderzoek is echter gebleken dat deze ‘gezonde druk’ door veel leerkrachten wordt ervaren als een continue druk om te presteren (Browes, 2021). En een continue prestatiedruk vormt een bedreiging voor het welbevinden en de werktevredenheid van leerkrachten.
Als leerkracht herken ik de toenemende prestatiedruk. Tijdens mijn master Onderwijs en Innovatie heb ik daarom (in samenwerking met onderzoeksproject Reformed) onderzoek gedaan naar dit thema. Om te onderzoeken in hoeverre leerkrachten prestatiedruk ervaren op hun werk heb ik gebruik gemaakt van een online vragenlijst. In totaal hebben 156 leerkrachten van 74 scholen deze vragenlijst ingevuld. Uitkomsten lieten zien dat leerkrachten een relatief hoge mate van prestatiedruk ervaren en dat die druk deels veroorzaakt wordt door angst voor het schaden van de reputatie van de school.
Op basis van mijn onderzoek en eigen praktijkervaringen zou ik leerkrachten willen adviseren om vertrouwen in zichzelf als professional te hebben en ervoor te waken dat een hoge schoolscore gelijk wordt gesteld aan een hoge onderwijskwaliteit. Volg niet zomaar een nieuwe trend, maar wees kritisch. En wees vooral een gelukkige leerkracht: jouw individuele bijdrage aan de ontwikkeling van leerlingen maakt jou onmisbaar!
Tekst: Elien Steverink, leerkracht basisonderwijs sinds 2012 en sinds dit jaar docent Pedagogiek aan de Iselinge Hogeschool.
* Wil jij bijdragen aan onderzoek naar OGO? Klik hier en doneer!
Referenties:
1. Browes, N. (2021). Test-based accountability and perceived pressure in an autonomous education system: does school performance affect teacher experience? Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 33(3), 483–509. https://doi.org/10.1007/s11092-021-09365-9
2. Sikkes, R. (2020, 3 september). Weer meer burn-outklachten in het onderwijs. De Algemene Onderwijsbond. https://www.aob.nl/nieuws/weer-meer-burn-outklachten-in-het-onderwijs/